Ik weet het nog goed. Paniek is wat ik voelde; de volgende dag moest ik naar school. Hij was echt doormidden, de ‘hoorbril’ waar ik zo’n hekel aan had, die zo’n pijn deed, maar die er intussen wel voor zorgde dat ik beter kon horen. Zonder dat hulpmiddel in de klas zitten was mijn ergste nachtmerrie.
Ik kon die nacht amper slapen en maakte een plan. Ik zou ‘s ochtends extra vroeg naar school fietsen en vóór aanvang van de lessen mijn mentrix melden dat mijn hoorapparaat in reparatie was. Ik zou haar vragen om dit door te geven aan de andere docenten, want als ik iets moeilijk vond, dan was dat vertellen dat ik niet goed kan horen. Mijn slechthorendheid hield ik het liefst geheim om ‘niet anders dan anderen’ te zijn.
“Ja? En?”, zei de mentrix, “Wat wil je nu?”. Ze keek hooghartig, zoals ze altijd alleen naar de meiden keek. Ik kon nog net stamelen: “Misschien wilt u het de andere docenten vertellen voor mij?” en liep onzeker weg om 3 uur later haar klaslokaal in te lopen voor een les Duits.
Daar trof ik de medewerker van de technische dienst die druk bezig was een cassette-deck aan luidsprekers te koppelen; mentrix-lief had diezelfde ochtend nog bedacht dat we een luistertoets zouden gaan oefenen. Ruim een jaar te vroeg, maar dat mocht haar binnenpret niet drukken. Even later, terwijl een Duitse mannenstem uit de boxen schalde, leek ze te genieten, toen ze over haar leesbril heen bleef kijken hoe ik ineenkromp en huilde, omdat ik er niets van kon verstaan.
Dit voorval heeft een diepe indruk op me gemaakt. Dat ik mijn slechthorendheid wilde wegstoppen en niet voor mezelf durfde opkomen, zorgde behalve voor de sadistische actie van deze docent, wel vaker voor onbegrip en narigheid. En hoewel het met mij helemaal goed is gekomen en ik dankbaar ben voor mijn loopbaan en de mooie dingen die ik doe, heb ik vaak gedacht: ‘Stel… dat ik het allemaal anders had durven aanpakken? Hoe had mijn leven er dan uitgezien?’.
Hoe anders gaat dat tegenwoordig? Voor de organisatie Tolknet produceer ik een aantal korte voorlichtingsfilmpjes. Eind vorig jaar mocht ik Ricardo van de Ridder filmen; HBO-student maatschappelijk werk en slechthorend. Ricardo zet op zijn opleiding een zogenaamde schrijftolk in. Op die manier kan hij de lessen volgen en is hij aan het eind van een schooldag niet meer uitgeput.
In het filmpje laat Ricardo andere slechthorende studenten kennismaken met dit fenomeen; nog lang niet iedereen weet van het bestaan van schrijftolken. Ik heb een grote bewondering voor Ricardo, want, net als ik destijds, schaamde ook hij zich aanvankelijk voor zijn slechte gehoor. Hierdoor lukte het hem de eerste keer niet om zijn studie af te maken. Maar hij verzamelde moed om opnieuw te beginnen, dit keer mét schrijftolk.
Het was een feest om hem te volgen en hem vrolijk en zelfverzekerd te zien rondlopen en de lessen te zien volgen Mooi ook hoe zijn omgeving hem steunt.
“Van harte welkom!” reageerde de coördinator van InHolland Haarlem, toen wij toestemming vroegen om Ricardo te filmen. Ook medestudenten en docenten werkten graag mee: geen restricties: iedereen mocht in beeld. Voor hen is het de normaalste zaak van de wereld dat mensen met een beperking studeren en hierbij niet ‘anders dan anderen zijn’.
Wil je meer weten over het inzetten van een schrijf- of gebarentolk op je school, studie of werk? Check dan www.tolknet.nl